Twoje dziecko ma ciągle zatkany nosek, chociaż nie ma kataru? Niedrożność nosa to dość częsta dolegliwość u niemowląt i starszych dzieci, przyczyniająca się do złego samopoczucia, chrapania, a nawet poważnych problemów z oddychaniem. Co jest przyczyną zatkanego nosa u maluchów?

Problemy z zatkanym noskiem u dzieci niekiedy można łagodzić, odpowiednio nawilżając powietrze w mieszkaniu, dokładnie oczyszczając i pielęgnując jamy nosowe. Niestety zdarzają się przypadki wad wrodzonych lub poważniejszych urazów, które wymagają interwencji lekarza w celu przywrócenia poprawnej drożności.

Co oznacza zatkany nos bez kataru? Przyczyny dolegliwości

Do najczęstszych przyczyn zatkanego noska bez kataru u dzieci i niemowląt zaliczamy:

• Ostre lub przewlekłe zapalenie zatok. Uczucie zatkanego nosa przy zapaleniu zatok wynika z obrzęku błon śluzowych. Dodatkowo zwykle pojawia się również upośledzenie węchu, ból głowy i twarzy, gorączka lub stany podgorączkowe, osłabienie organizmu. W konsekwencji dziecko może cały czas być marudne, płaczliwe i rozdrażnione.
• Zapalenie błony śluzowej nosa. Również prowadzi do obrzęku, który może utrudniać, a nawet uniemożliwiać swobodne oddychanie przez nos.
• Ciało obce w nosie. Włożenie przez dziecko ciała obcego do nosa może spowodować nagłe zatkanie jamy nosowej.
• Przerost migdałka gardłowego. Powiększony migdałek może blokować drożność nozdrzy tylnych. Dolegliwość ta zwykle stwierdzana jest u młodszych dzieci, najczęściej w wieku 6.-7. lat.
• Polipy w nosie. Obecność polipów w nosie, czyli zmienionych struktur błony śluzowej, może przyczyniać się do niedrożności nosa, utrudniać oddychanie przez nos, a nawet powodować chrapania u dzieci.
• Zatkany nos bez kataru może być objawem alergii. Niedrożność pojawia się po spożyciu określonego produktu lub w wyniku kontaktu wziewnego z alergenem, np. pyłkami roślin, sierścią zwierząt, roztoczami, substancjami chemicznymi itp. Reakcje alergiczne najczęściej ujawniają się u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
• Deformacje anatomiczne nosa. Zaliczamy do nich m.in. skrzywienie przegrody nosa. Mogą być wrodzone lub nabyte.
• Niedrożność nosa, całkowita lub częściowa, może wynikać również z urazów m.in. okołoporodowych, stłuczeń, spowodowanych sondą żołądkową lub intubacją itd.
• Wady wrodzone. Do wad wrodzonych, które mogą objawiać się zatkanym nosem, zaliczamy m.in. wrodzoną niedoczynność tarczycy, zwężenie nozdrzy tylnych, wady twarzoczaszki, rozszczep wargi i podniebienia itd.

Warto też pamiętać, że przyczyną problemów z drożnością mogą być również czynniki zewnętrzne powodujące obrzęk śluzówki. Zaliczamy do nich przede wszystkim zbyt suche i ciepłe powietrze w domu.

Główne objawy zatkanego nosa bez kataru

Zatkany nosek dziecka przyczynia się do szeregu różnych objawów, które dają się we znaki nie tylko maluchowi, ale i jego rodzicom. Symptomy niedrożności jam nosowych są zróżnicowane i zależą przede wszystkim od przyczyny dolegliwości.

• Zatkany nos najczęściej utrudnia, a niekiedy wręcz uniemożliwia prawidłowe oddychanie przez nos. To poważny problem w szczególności u noworodków i niemowląt do 6. tygodnia życia, które nie potrafią jeszcze oddychać przez usta. Niedrożność nosa może prowadzić do m.in. zatrzymania oddechu, zasinienie ciała, problemów z karmieniem, braku przyrostu masy ciała, a nawet zachłystowego zapalenia płuc.

• Sapka u malucha najczęściej wskazuje na obrzęk błony śluzowej nosa. Wydaje się, jakby dziecko podczas oddychania pochrapywało, w nosku może mu bulgotać, a dodatkowo często pojawia się słyszalny odgłos gwizdania w trakcie wdechu.

• Chrapanie u dzieci również może wskazywać na problemy z drożnością.

• Kłopoty z jedzeniem, koncentracją, snem. Dziecko jest niespokojne, płaczliwe, marudne.

• Duszność i sinica występują przy całkowitym zatkaniu nosa (jeśli zauważymy objawy tego rodzaju, należy jak najszybciej udać się do szpitala).

Zatkany nos u dziecka — kiedy udać się do lekarza?

Noworodek, niemowlę, a nawet kilkuletnie dziecko borykające się z problemem niedrożności powinno być zbadane przez lekarza. Jest to szczególnie ważne w sytuacjach, gdy nie znamy przyczyny zatkanego noska lub dolegliwości utrzymują się przez dłuższy czas.

Lekarz na podstawie oględzin, wywiadu lub/oraz przeprowadzonych badań będzie w stanie ustalić przyczyny problemu, a następnie zalecić stosowne leczenie. W większości przypadków wystarczy wykonanie badania przy użyciu wziernika, niekiedy lekarz może użyć również cienkiego fiberoendoskopu, czyli specjalnego urządzenia zakończonego kamerą, które umożliwia dokładne obejrzenie wnętrza jam nosowych. U niektórych pacjentów niezbędne jest wykonanie dodatkowych badań, np. laboratoryjnych, obrazowych (tj. rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa) lub testów alergicznych.

Leczenie dolegliwości zależy przede wszystkim od przyczyny. Niekiedy wskazana jest farmakoterapia, np. przy zapaleniu zatok czy alergii, ale w przypadku niektórych wad anatomicznych, urazów czy ciał obcych w nosie może być konieczna interwencja chirurga lub otolaryngologa.

Woda morska — pielęgnacja i higiena zatkanego noska

Domową kurację warto rozpocząć od dokładnego oczyszczenia jam nosowych malucha. Zabiegi higieniczne mogą nie tylko pomóc w eliminacji obrzęków, które przyczyniają się do uczucia zatkania, ale również stanowią podstawę w profilaktyce. Warto sięgnąć po naturalną wodę morską dostępną w sprayu. Może być aplikowana u dzieci powyżej 6. miesiąca życia. Pozwala udrożnić nos, a dodatkowo pielęgnuje błonę śluzową, zwiększając poziom nawilżenia, wspomagając jej regenerację i zmniejszając przekrwienie śluzówki.

Jeśli przyczyną obrzęku jest stan zapalny, pomocne mogą być również inhalacje parą wodną z dodatkiem niewielkiej ilości olejków eterycznych, np. eukaliptusowego, lawendowego, sosnowego, miętowego itp. Należy zadbać również o prawidłowe nawilżenie powietrza w miejscach, w których przebywa dziecko. Trzeba też unikać powietrza zanieczyszczonego, ponieważ różnorodne substancje drażniące, pyły czy dym zwiększają obrzęk śluzówki.

W niektórych przypadkach, m.in. przy urazach nosa, wadach anatomicznych czy ciałach obcych włożonych głęboko do noska, nie jesteśmy w stanie poradzić sobie samodzielnie, więc należy niezwłocznie udać się do lekarza.