Polipy to łagodne uwypuklenia w nosie, pokrywające błonę śluzową. Nie są złośliwe, ale mogą prowadzić do nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak np. wyciek wydzieliny, ciągłe uczucie zatkanego nosa, upośledzenie węchu i smaku, bóle głowy itd.

Przyczyny polipów w nosie nie zostały do końca wyjaśnione, natomiast lekarze dysponują skutecznymi metodami diagnostycznymi, które pozwalają trafnie rozpoznać schorzenie.

Czym są polipy w nosie?

Polipy w nosie to miękkie, bezbolesne rozrosty tkanek, które swoim kształtem przypominają nieco krople wody. Nie mają charakteru nowotworowego. Powstają z błony śluzowej nosa oraz zatok przynosowych. Najczęściej pojawiają się u osób dorosłych i dwukrotnie częściej u mężczyzn niż u kobiet.

Istnieje kilka schorzeń, które predysponują do rozwoju polipów nosa. Zaliczamy do nich m.in. astmę oskrzelową i astmę aspirynową, mukowiscydozę, alergiczny i niealergiczny nieżyt nosa, atopowe zapalenie skóry, wrodzone niedobory odporności.

Do czynników sprzyjających powstawaniu polipów zaliczamy przede wszystkim:

• predyspozycje genetyczne
• przewlekłe procesy zapalne błony śluzowej nosa i zatok
• zespół nieruchomych rzęsek

Polipy nosa mogą pojawiać się pojedynczo lub mieć charakter mnogi. W bardzo wielu przypadkach diagnozowane jest obustronne występowanie polipów.

Jakie są objawy polipów nosa?

Niewielkie polipy nosa mogą nie być odczuwane przez pacjenta. Niektóre osoby nawet nie zdają sobie sprawy z tego, że w ich nosie występują rozrosty tkanek. Objawy zwykle pojawiają się wtedy, gdy polipy osiągają większe rozmiary. Warto jednak dodać, że dolegliwości mogą być zróżnicowane, ale zwykle dotyczą przede wszystkim górnych dróg oddechowych.

Główne objawy polipów nosa:

• wyciek surowiczej lub ropnej wydzieliny z jam nosa
• uczucie zatkania nosa
• łzawienie
• spływanie wydzieliny surowiczej po tylnej ścianie gardła
• upośledzenie węchu oraz smaku
• zaburzenie oddychania przez nos

Oprócz podstawowych objawów mogą pojawić się również inne dolegliwości, takie jak:

• uczucie ucisku u nasady nosa
• bóle głowy związane z zablokowaniem przez polipy naturalnych ujść zatok
• bóle zębów
• chrapanie
• kichanie
• zniekształcenie struktur anatomicznych nosa na tle przewlekłego ucisku

Jakie są przyczyny polipów w nosie?

Przyczyny występowania polipów w nosie nie zostały jeszcze jednoznacznie wyjaśnione. Najprawdopodobniej powstają pod wpływem przewlekłego procesu zapalnego, który obejmuje błonę śluzową nosa jak i zapalenie zatok przynosowych. Teoretycznie mogą ujawnić się również pod wpływem istniejących dolegliwości alergicznych. Niezależnie od schorzenia, które zainicjowało proces powstawania polipów, głównym czynnikiem przyczyniającym się do ich powstawania jest zaburzenie funkcji i struktury komórek nabłonkowych w jamie nosowej.

Przyczyną polipów nosa mogą być również częste, nawracające zakażenia górnych dróg oddechowych, które zaburzają naturalny, fizjologiczny przepływ powietrza przez nos i uniemożliwiają prawidłowe opróżnianie zatok z zalegającej wydzieliny.

Przeczytaj również artykuł: Ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u dzieci

Rozpoznanie polipów w nosie

Diagnostyką polipów w nosie zajmuje się lekarz laryngolog, który przeprowadza badanie tzw. rynoskopii przedniej przy użyciu specjalnego wziernika nosowego (wziernik Hartmana). Wziernik pozwala dokładnie uwidocznić jamy nosowe od przodu, dzięki czemu lekarz może obejrzeć struktury znajdujące się w ujściach zatok przynosowych, przewodzie nosowym środkowym i nozdrzach tylnych.

Niekiedy wykonywana jest również fiberoskopia. Jest to badanie, które polega na wprowadzeniu do nosa małego, giętkiego endoskopu, zakończonego kamerą. Dzięki temu lekarz może obejrzeć w powiększeniu strukturę jamy nosowo-gardłowej. Badanie przeprowadza się w miejscowym znieczuleniu błony śluzowej nosa. Dodatkowo można wykonać badanie obrazowe, np. tomografię komputerową.

Leczenie polipów w nosie

W początkowej fazie leczenia polipów nosa najczęściej stosuje się glikokortykosteroidy donosowe o działaniu przeciwzapalnym. Ta metoda jest skuteczna, jeśli pacjent ma drożny nos. Ma na celu zmniejszenie lub całkowite wyeliminowanie polipów. Jest to jednak możliwe tylko i wyłącznie wtedy, gdy wyeliminowana zostanie przyczyna, czyli choroba, która doprowadziła do wystąpienia tworów w obrębie nosa, czyli np. przewlekły stan zapalny.

W przypadku zatkanego nosa lub współistnienia astmy oskrzelowej stosowane są leki z grupy glikokortykosteroidów podawane przez krótki czas doustnie, po czym wdrażana jest terapia preparatami donosowymi stosowanymi miejscowo.

Leczenie polipów steroidami w przypadku alergii uważane jest przez wielu lekarzy za nieskuteczne właśnie ze względu na nawracający charakter schorzenia po odstawieniu leków. Konieczne byłoby wówczas całkowite wyeliminowanie alergenu ze środowiska, co niestety nie zawsze jest możliwe. Pewną rolę mogą wówczas odgrywać leki przeciwhistaminowe i antybiotyki. Antybiotykoterapia może być wskazana przez lekarza również w przypadku występowania zapalenia zatok lub infekcji bakteryjnej.

Usuwanie polipów nosa

W przypadku niektórych pacjentów wskazane jest leczenie zabiegowe. Polipy mogą być usunięte podczas zabiegu operacyjnego, tzw. polipektomii, lub zabiegu endoskopowego. Lekarze rekomendują zabieg w przypadku, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów, gdy pojawiają się częste nawroty choroby lub polipy prowadzą do znacznej niedrożności nosa.