Ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok to dolegliwość ujawniająca się najczęściej w wyniku infekcji — wirusowej lub bakteryjnej. Ostry przebieg tej choroby wymaga podjęcia stosownego leczenia. Zaniechanie terapii może prowadzić do poważnych powikłań.

Zmiany zapalne w obrębie błony śluzowej nosa i zatok mogą prowadzić do uporczywych dolegliwości, które wpływają na komfort codziennego funkcjonowania chorego. Obrzęk śluzówki, uczucie zatkanego nosa, wydzielina, swędzenie i pieczenie itp. przy odpowiedniej terapii i pielęgnacji powinny ustępować po ok. 7 dniach. Jeśli jednak utrzymują się dłużej lub sukcesywnie powracają w krótkich odcinkach czasu, należy podjąć diagnostykę w kierunku stanu przewlekłego.

Przyczyny zapalenie błony śluzowej nosa i zatok

Do zapalenia błony śluzowej i zatok może dojść w wyniku infekcji wirusowej lub bakteryjnej. Do ostrego zapalenia dochodzi zwykle w przebiegu wirusowej choroby przeziębieniowej, na którą najbardziej narażeni jesteśmy w okresie jesiennym i wczesnowiosennym. Wywołują ją rynowirusy, wirusy RS, paragrypy, koronawirusy i adenowirusy. Dolegliwości takie jak m.in. zatkany nos, wyciek z jam nosowych, obrzęk śluzówki, zaburzenia węchu itp. trwają zwykle ok. 7 dni (u dzieci nawet do 14 dni). Po tym czasie, przy odpowiedniej pielęgnacji lub stosowaniu preparatów łagodzących, objawy powinny ustępować.

Jeśli ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok utrzymuje się powyżej 10 dni i nie ma poprawy lub po wstępnej poprawie objawy znów się nasilają albo dochodzi do ciężkiego przebiegu choroby, rozpoznaje się bakteryjne zapalenie. Najczęściej przyczyną są bakterie takie jak: streptococcus pneumoniae, haemophilus influenzae, moraxella catarrhalis, paciorkowce grupy A.

Przewlekłe zapalenie zatok i błony śluzowe nosa bardzo często jest konsekwencją niewyleczonej lub niewłaściwie leczonej choroby o charakterze ostrym. Dolegliwości zwykle są mniej nasilone niż w przypadku ostrego zapalenia, jednak utrzymują się długotrwale z tendencją do częstych nawrotów.

Objawy zapalenia błony śluzowej nosa i zatok

Ostre wirusowe zapalenie objawia się wydzieliną nosową, obrzękiem śluzówki, pieczeniem i zaczerwienieniem okolic nosa, problemami z węchem i rozpoznawaniem smaków, uczuciem tzw. zatkanego nosa. Zwykle ujawniają się też inne symptomy zainfekowania organizmu, takie jak np:

• Częste kichanie
• Ból gardła,
• Osłabienie organizmu
• Bóle głowy i mięśniowe,
• Złe samopoczucie
• Gorączka.

Bakteryjne zapalenie błony śluzowej nosa i zatok objawia się upośledzeniem drożności nosa, wyciekiem z nosa, kaszlem (nasilającym się w nocy).

W przypadku przewlekłego charakteru choroby mamy do czynienia z objawami takimi jak zatkanie nosa i wydzielina z nosa oraz spływająca po tylnej ścianie gardła, ból (uczucie rozpierania) w okolicach twarzy, upośledzenie węchu. Dolegliwości te nie są tak nasilone jak w przypadku ostrego zapalenia, jednak mogą często się powtarzać i trwać długotrwale.

Zapalenie błony śluzowej nosa i zatok — rozpoznanie i diagnoza

Na podstawie przedstawionych przez pacjenta objawów oraz przeprowadzonych dodatkowych badań lekarz dokonuje rozpoznania i diagnozy. Ostre zapalenie błony śluzowej nosa rozpoznawane jest na podstawie objawów klinicznych (występowanie przynajmniej dwóch symptomów, takich jak np. zatkanie nosa, wydzielina z nosa, rozpieranie w okolicach twarzy, upośledzenie węchu).

Przewlekłe zapalenie zatok i błony śluzowej wymaga specjalistycznej diagnostyki laryngologicznej w kierunku obecności innych dolegliwości przyczyniających się do nasilenia objawów, takich jak np. przerost migdałka gardłowego, zaburzenia w obrębie nosa (np. skrzywienie przegrody lub inne anomalie anatomiczne), choroby uszu, choroby alergiczne, refluks żołądkowo-przełykowy itp.

Leczenie zapalenia błony śluzowej nosa i zatok

W leczeniu zapalenia błony śluzowej nosa i zatok kluczowe znaczenie ma kompleksowe łagodzenie wszystkich objawów choroby wynikającej z zainfekowania organizmu. Ciężki przebieg kliniczny, nasilanie się objawów lub występowanie powikłań jest wskazaniem do podjęcia terapii antybiotykowej. Po podaniu odpowiedniej dawki antybiotyku do poprawy powinno dojść po 48-72 godzinach. Zalecany okres antybiotykoterapii wynosi ok. 10-14 dni.

W łagodzeniu dolegliwości uzupełniająco można stosować miejscowo izo- i hipertoniczne roztwory soli, które mają na celu obkurczanie naczyń krwionośnych, zmniejszanie obrzęku błony śluzowej, oczyszczanie przewodów nosowych, nawilżanie i poprawienie drożności nosa. Zalecane są też  sympatomimetyki donosowe lub w postaci tabletek, które mogą być stosowane wyłącznie przez okres 4 dni. W tym czasie należy dbać o właściwą pielęgnację i stosowne nawilżanie jam i okolic nosa.