Katar zatokowy to jeden z głównych objawów zapalenia zatok. Jest to dość uporczywe schorzenie, ale w większości przypadków niegroźne dla zdrowia. W zwalczaniu dolegliwości kluczowe znaczenie ma prawidłowa higiena i oczyszczanie nosa i zatok.

Katar zatokowy w terminologii medycznej funkcjonuje pod nazwą nieżyt nosa i zatok przynosowych. To dość powszechna przypadłość. Osoby dorosłe średnio trzy razy w roku skarżą się na uporczywy wyciek z nosa i inne dolegliwości związane ze stanem zapalnym błon śluzowych nosa i zatok przynosowych. W przypadku dzieci katar może pojawiać się znacznie częściej.

W zależności od przyczyn, objawów i czasu trwania możemy wyróżnić katar zatokowy o charakterze ostrym lub przewlekłym.

Przyczyny kataru zatokowego

Główną przyczyną kataru zatokowego są wirusy. Mamy z nim do czynienia przy okazji przeziębienia. Ta postać nieżytu nosa i zatok przynosowych jest stosunkowo łagodna, jednak występuje najczęściej. Czas niezbędny do wyzdrowienia wynosi średnio od pięciu do siedmiu dni.

Znacznie rzadsze są przyczyny niewirusowe, które jednak przyczyniają się do dolegliwości bardziej uciążliwych o dłuższym czasie zdrowienia. Katar zatokowy ujawnia się przy infekcjach bakteryjnych i grzybiczych. Do innych przyczyn dolegliwości zaliczamy m.in. niedobory odporności i nieprawidłowości anatomiczne, np. skrzywienie przegrody nosa.

Warto jednak pamiętać, że przyczyną zapalenia błon śluzowych nosa może być właściwie każda zmiana patologiczna, która prowadzi do zapchania zatok i nieprawidłowego usuwania wydzieliny.

Objawy kataru zatokowego

Katar zatokowy pojawia się wraz z innymi symptomami wskazującymi na stan zapalny w obrębie zatok. Wodnista wydzielina wyciekająca z nosa jest gęsta, ropna i żółta, wskazując na bakteryjne (ropne) zapalenie zatok. Oprócz tego chorzy borykają się z problemem niedrożności nosa, czyli uczuciem zatkanego nosa i zatok. Wydzielina bardzo często spływa po tylnej ścianie gardła, co dodatkowo przyczynia się do powstania chrypki i kaszlu. Przy katarze zatokowym najczęściej pogarsza się odczuwanie zapachów i smaków, może także pojawiać się ból głowy, szczególnie przy pochylaniu, a także tkliwość uciskowa i uczucie rozpierania w okolicy chorej zatoki.

Katar zatokowy sygnalizuje zapalenie zatok, któremu niekiedy towarzyszą objawy obejmujące cały organizm, tj. wzrost temperatury ciała (a nawet stany gorączkowe), złe samopoczucie, osłabienie, dreszcze i uczucie rozbicia. Objawy są bardziej uciążliwe w przypadku infekcji o podłożu bakteryjnym i grzybiczym.

Jak leczyć katar zatokowy?

Chociaż zapalenie zatok i towarzyszący mu katar zatokowy nie jest dolegliwością groźną dla zdrowia czy życia, a przebieg choroby najczęściej jest łagodny, w przypadku zaniedbania odpowiedniego leczenia może przyczynić się do rozwoju powikłań, np. uszkodzenia węchu, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenia tkanek oczodołu.

Leczenie kataru zatokowego i niedrożności zatok opiera się głównie na preparatach wspomagających usuwanie zalegającą wydzielinę. Ich dobór zależy od przyczyny dolegliwości, przykładowo:

• niesteroidowe leki przeciwzapalne(NLPZ) zalecane są w przypadku dolegliwości ogólnych, takich jak stan zapalny, gorączka, ból
• antybiotyki na zatoki (zalecane przez lekarza wyłącznie w uzasadnionych przypadkach) przy infekcji bakteryjnej
• glikokortykosteroidy (GKS) donosowe zalecane są w łagodzeniu miejscowego stanu zapalnego błony śluzowej nosa (mogą być stosowane wyłącznie przez krótkotrwale)
• leki przeciwhistaminowe zalecane są przy katarze alergicznym

W łagodzeniu dolegliwości związanych z katarem zatokowym kluczowe znaczenie ma higiena nosa i regularne oczyszczanie jam nosowych i zatok. Warto wykonywać proste, domowe zabiegi płukania zatok i nosa. Skuteczne są również preparaty w sprayu, których skład opiera się na naturalnej wodzie morskiej. Umożliwiają skuteczne oczyszczanie jam nosowych z zalegającej wydzieliny, a także wszelkiego rodzaju zanieczyszczeń i drobnoustrojów chorobotwórczych. Wykazują też właściwości pielęgnacyjne — nawilżają, odżywiają i sprzyjają w regeneracji błony śluzowej.

Przeczytaj również artykuł: Ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u dzieci