Z zapaleniem zatok boryka się wiele osób. To dość uporczywa dolegliwość, ale można z nią sobie skutecznie poradzić. Oto 5 podstawowych rzeczy, które powinieneś wiedzieć na temat zapalenia zatok.

Czy wiedziałeś, że…?

1. Zwykły katar, który nie zostanie wyleczony, może doprowadzić do zapalenia zatok.

Zwykły katar w większości przypadków jest stosunkowo niegroźną dolegliwością, dlatego bardzo często ją bagatelizujemy, nie zdając sobie sprawy z poważniejszych konsekwencji takiego postępowania. Należy pamiętać, że jeśli wydzielina w jamach nosowych oraz obrzęk śluzówki będą utrzymywać się przez dłuższy czas, może dojść do całkowitego zablokowania ujść zatok. Umożliwiony będzie prawidłowy przepływ powietrza i spływanie śluzu. Brak wentylacji w nosie, śluz, obrzęki, a dodatkowo ciepłe i wilgotne środowisko zatok to idealne warunki do rozwoju dla beztlenowych bakterii. W takich właśnie okolicznościach bardzo często ze zwykłego kataru powstaje stan zapalny zatok.

Aby skutecznie zapobiec konsekwencjom wynikającym z niewyleczonego kataru, należy przede wszystkim sukcesywnie udrażniać jamy nosowe z wydzieliny np. przy zastosowaniu roztworu soli morskiej lub fizjologicznej. Oczyszczanie nosa izotonicznym roztworem soli morskiej pozwala pozbyć się wszelkich zanieczyszczeń, które mogą sprzyjać rozwojowi infekcji nosa.

2. Przyczyn zapalenia zatok jest bardzo wiele, nie tylko infekcje wirusowe i bakteryjne.

Najczęściej przyczyny zapalenia zatok identyfikujemy z infekcjami wirusowymi lub bakteryjnymi. Nie są to jednak jedyne powody przykrych dolegliwości. Do przyczyn nawracających stanów zapalnych zatok zaliczamy również m.in.:

• wady wrodzone w budowie anatomicznej nosa, np. skrzywienie przegrody
• polipy
• przedłużający się katar alergiczny
• zaniedbane choroby zębów trzonowych górnej szczęki (np. próchnica)
• stan zapalny po usunięciu zęba
• zapalenie ucha

Co ważne, zapalenie zatok może być spowodowane również przez czynniki zewnętrzne, takie jak m.in.:

• przebywanie w zanieczyszczonym środowisku (dym przemysłowy, spaliny)
• palenie papierosów

3. Objawy zapalenia zatok mogą przypominać ból zęba.

W niektórych sytuacjach ból promieniujący od zatoki do złudzenia przypomina ból zęba. Wizyta u stomatologa, który dokona specjalistycznej diagnozy, powinna rozwiać wszelkie wątpliwości. Gdy dentysta wykluczy ewentualne problemy z uzębieniem, należy skierować się do laryngologa.

Co ciekawe, w przypadku niektórych pacjentów występuje odwrotne zjawisko, tzn. stan zapalny zęba i okostnej wywołuje zębopochodne zapalenie zatok.

4. Zarówno ostre, jak i przewlekłe zapalenie zatok można rozpoznać czterech głównych objawach.

Lekarz może zdiagnozować zapalenie zatok przynosowych na podstawie wywiadu z pacjentem oraz czterech głównych objawów, takich jak:

• niedrożność nosa
• wyciek wydzieliny lub jej spływanie do gardła
• ból i uczucie rozpierania w obrębie twarzoczaszki
• upośledzenie węchu

Przy podejrzeniu zapalenia przewlekłego lekarz może zlecić dodatkowe badania laryngologiczne, który wykonuje się endoskopami miękkimi i sztywnymi oraz giętkimi fibroskopami. Diagnostyka obrazowa (RTG) przeprowadzana jest tylko w nietypowych przypadkach, np. w razie niepowodzenia podjętego leczenia. Niekiedy rekomendowana jest tomografia komputerowa (CT). Pozwala ona ocenić, w jakim stopniu zmiany objęły zatoki przynosowe oraz czy nie rozszerzyły się na okolice sąsiadujące z zatokami, czyli podstawę czaszki, oczodół, gardło. Badaniem uzupełniającym jest rezonans magnetyczny (MRI). Wykonuje się go tylko wtedy, gdy występują powikłania w zapaleniu zatok lub gdy lekarz podejrzewa procesy nowotworowe w obrębie zatok.

5. W przypadku nawracających dolegliwości ze strony zatok lekarz może zalecić zabieg operacyjny.

U niektórych pacjentów, którzy borykają się z problemem nawracających stanów zapalnych zatok, niezbędne jest wykonanie zabiegu operacyjnego. Stosowana jest wówczas endoskopowa operacja zatok w celu usunięcia zmian chorobowych i poszerzania ich ujścia. W przypadku znacznego skrzywienia przegrody nosa (zmiany wrodzone lub powstałe w wyniku urazu), stosowana jest septoplastyka, czyli korekcja przegrody nosa. Jeśli przyczyną problemów z zatokami są polipy w nosie, usuwa się patologiczne narośle, które blokują ujście zatok i drożność nosa.

Czy można skutecznie uniknąć zapalenia zatok?

Zapaleniu zatok można skutecznie zapobiegać. Wystarczy tylko regularnie dbać o higienę nosa. Oczyszczanie i pielęgnacja jam nosowych powinna stać się nawykiem, podobnie jak codzienne mycie zębów. Zabiegi higieniczne są niezbędne szczególnie w momentach, gdy występuje katar, obrzęk nosa czy podrażnienia śluzówki. Należy przepłukiwać nos np. preparatami zawierającymi wodę morską. W ten sposób można zapobiec zaleganiu wydzieliny, która hamuje dopływ powietrza, co jest najczęściej pierwszą przyczyną zapalenia zatok. Dodatkowo warto sięgnąć po odpowiednie środki, np. spraye lub maści o właściwościach nawilżających, regenerujących i odżywczych.

Przeczytaj również artykuł: Ostre i przewlekłe zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych u dzieci